Facebook Twitter Linked-in Whatsapp

Okuyanlar hemen anımsamıştır Yılanların Öcü romanını...

Fakir Baykurt'un 1954'te yazdığı, öğretmenlikten uzaklaştırılmasına neden olan ve köy hayatını anlattığı ilk romanı...

Romanda olayların geçtiği Karataş köyü, yazarın çocukluğunun da geçtiği Burdur ilinin Yeşilova ilçesinde yer alıyor.

Romana konu olan olaylar, her ne kadar kurmaca olsa da uzun zamandır köy öğretmenliği yapan Fakir Baykurt'un köy yaşamına ait gözlemlerini oldukça gerçekçi bir şekilde romanına yansıttığını söyleyebiliriz.

Romanın en önemli kahramanlarından biri olan Kara Bayram, anası Irazca ile birlikte 'köy ekonomisinin ağası' konumundaki muhtarın şahsında köydeki sömürü düzenine başkaldırır.

Köylülerin bir kısmı ezenler, bir kısmı da ezilenler durumundadır. Ezilenler, haklarını arayamadığı gibi hakkını aramak eylemi, bir suçmuş gibi karşılanmaktadır.

İsimler, dönemler değişir ama bu düzen bir türlü değişmez.

Fakir Baykurt, bu çaresizliği şu cümlesiyle vurgular:

'Köroğlu Aleyhisselam'ın dönemi değil dönem! Karşındaki herifler senden güçlü. Para onlarda, mülk onlarda, güç kuvvet onlarda!'

Zaten romana da adını veren ve kötülüğü temsil eden yılan, olay örgüsü boyunca sürekli kendini göstererek 'iyi' ile 'kötü' arasındaki savaşın hiç bitmeyeceği gerçeğini vurgulamaktadır.

***

Başka bir 'Kara Bayram' daha var bu yazıda değineceğimiz...

Günümüzde pek görülmese de Anadolu Müslümanlığına ait eski bir inanışta ölüyü anma, yas tutma ile ilgili bir inanç ve uygulama olarak karşımıza çıkıyor 'Kara Bayram'

Cenazenin defnini takip eden ilk dinî bayram (Ramazan veya Kurban), 'Kara Bayram' olarak adlandırılırmış eskiden.

Bu bayramda cenaze sahipleri bayram gezmesine çıkmaz, başkaları kendisini ziyarete gelirmiş.

Şair 'Neylersin ölüm herkesin başında / Uyudun, uyanamadın olacak.' demiş ama ölümü 'kabullenilebilir' kılan da onun bir nebze 'makul' olmasıdır.

Hasta, ölümü bekleyen birinin kaybı görece daha kolay kabullenilir iken deprem gibi bir afet nedeniyle elli bin insanın yok yere ölmesi, kuşaklar boyu sürecek bir travmaya neden olabilir.

Dolayısıyla gün hem 'kara'dır hem 'bayram'dır.

'Kara Bayram'ınız kutlu olsun!

— KÖŞE YAZISI SONU —