Facebook Twitter Linked-in Whatsapp

Mecelle'de 'Ehvenü'ş-şerreyn ihtiyar olunur.' denilir. (Mecelle, 29 madde.) Yani “İki şerden daha ehven olan tercih edilir.” anlamına gelir bu söz.

Geçenlerde bir arkadaşımın üyesi olduğu bir tüzel kişiliği tarif ederken 'kötünün iyisi' (ehvenişer) sözünü kullanması neden oldu bu yazıya!

Arapça 'şerr' (kötülük) ve 'ehven' (en zararsız) sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşan 'ehvenişer', günümüzde pek kullanılmasa da 'iki kötünün en az zararlı olanı'nı belirtmek için kullanılıyor. Bu yazıda 'kötü' sözcüğünün nitelik bakımından noksan olma anlamında kullanıldığını belirtmek isterim.

Bir kötü ya da yanlış nasıl az zararlı olabilir?

Az kötü, diye onu tercih etmek gerekli midir?

'İyi' ve 'kötü' karşısında tarafsız kalmak, 'kötü' olana onay vermektir evet ama 'az kötü' ile 'çok kötü' arasında tercih yapılmalı mıdır?

Bu tercihi yapıp da yapmayanları eleştirmek kolaydır. 

Ya zor olan?..

***

'Ehvenişer' ölçüsü, bir oluşuma taraftar veya muhalif olmayı, mevcut seçenekler içine hapsetmektir.

'En iyisi/doğrusu' olsun diye mücadele edenlere rağmen haksızlıkta, hukuksuzlukta ısrar ediliyorsa bu 'az kötü' yani 'ehvenişer' olanın yanında yer almak ne kadar doğrudur?

Mustafa Kemal'in de bu sözü sevmediğini, “Şerlerin en şerri, ehven-i şerdir.” şeklindeki cümlesini hatırlıyorum.

Mustafa Kemal, Sivas Kongresi'nde 'Amerikan Mandası' ve 'İngiliz Himayesi' arasında 'Hangisi ehven-i şerdir?' diyerek tercih yapmaya çalışanlara cevabı şöyle olmuştur: 'Ehven-i şer, şerlerin en kötüsüdür!'

Geçen yüzyıl başında söylenen bu sözü unutmuş gibiyiz. 

Niçin kötülüğü veya yanlışı görüp de onun birazının yapılmasına göz yummamız beklenir?

Ben bunu doğru bulmadım. Yunus'un dediği gibi:

“Aklımı başa devşirdim,

Hayrı şerden seçer oldum.” (Yunus Emre)

— KÖŞE YAZISI SONU —