Sıklıkla karşıma daha da kaygılı ve mükemmeliyetçi anneler çıkıyor. Annelerin kaygı düzeyi yükseldikçe aile huzuru azalıyor ve huzursuz çocuklar türüyor etrafımızda. Bugün bir kez daha mükemmeliyetçi kaygılı ebeveynlere değinmek istiyorum “Annem Demişti Dersin” adlı kitabımın ilgili bölümü ile:
“Her çocuk ailesini modeller'
Eğer çocuğunuz ismi sorulduğunda sizin arkanıza saklanıyor, insanlarla ve hatta akranlarıyla iletişim kurmakta zorlanıyor, her zaman sizin onun adına karar vermenizi bekliyorsa çocuğunuz için yardım almakla birlikte kendi kaygı düzeyinizi ve çocuktan beklentilerinizi gözden geçirmenizde fayda olacaktır.
Her çocuk ailesi için eşsiz ve değerlidir. Muhakeme yeteneği gelişinceye yani frontal lob gelişimi tamamlanıncaya kadar ailesinin frontal lobunu kullanıyor demek yanlış olmayacaktır yani bu süreçte sorumluluk aileye özellikle de anneye aittir. Çocuğun anneden ayrı bir birey olmaya başlama süreci, 3 yaşından itibaren başlar. Güvenli bağlanma süreci yaşanmış ve güvenli ayrılma dönemi tamamlanmış ise bu yaşlarda sosyalleşmeye başlayan çocuk, ebeveynlerinden ve çevresinden hayatın nasıl olduğuna dair fikri edinmeye başlar. Kendisine rol model seçebilir. Bu rol modeli seçerken etrafı gözlemler.
Çocuk en yakınında, en çok güvende hissettiği kişi olacağı için kendisine (evhamlı) anneyi rol model olarak seçecektir Bu da ne yazık ki kaygılı, çekingen, hatta korkak çocuklar yaratır. Anneler istemeden de olsa bireyselleşemeyen, annenin yanından ayrılamayan tabiri caiz ise eteğinden ayrılmayan, yeni arkadaşlıklar kurmakta zorlanan, annenin yanında olmadığı durumlarda terk edildiğine dair kaygılar yaşayan şüpheli çocuklar yetiştirebilir.
Sosyal sorunların pek çoğunun kökeninde güvenli bağlanma, ebeveyn tutumları ve kaygı bozuklukları olduğu bilim insanlarınca kanıtlanmış ve biz çocuk gelişimciler tarafından gözlemlenmiştir.
Eğer çocuğunuz ismi sorulduğunda sizin arkanıza saklanıyor, insanlarla ve hatta akranlarıyla iletişim kurmakta zorlanıyor, her zaman sizin onun adına karar vermenizi bekliyorsa çocuğunuz için yardım almakla birlikte kendi kaygı düzeyinizi ve çocuktan beklentilerinizi gözden geçirmenizde fayda olacaktır.
Evhamlı anneler ile sağlıklı düşünebilen anneler arasındaki düşünce farklılıkları
Evhamlı anneler, çocuğun başına gelebilecek tehlikenin gerçekleşme ihtimallerini çarpıtır. Örneğin; sağlıklı bir anne de çocuğunun okulda oynarken düşme olasılığını düşünüp, kaygılanabilir. Benim Sudelina’nın anne sütü alamadığı için aşırı kaygılanıp sürekli hasta olacak, bağışıklık sistemi çökecek, emziremediğim için güvenli bağlanamadık mı acaba? endişelerim de konuya örnektir.
Ancak sağlıklı düşünebilen bir anne, bunu benim kadar dert haline getirip kendi kendini tüketmek yerine olabilecek bir süreç olduğunu kabul ederek kendisini rahatlatabilir. Kaygılı anne ise benim gibi çocuğun anne sütü almamasını direk olarak hastalık, bağışıklı sistemi, anne çocuk bağı ve ilişkisi ile eşleştirebilecektir. Çocuk her formul mama ile beslendiğinde elleriyle tehlikeye göndermişçesine acı çeker, aşırı bir sorumluluk duygusu yaşar. Dolayısıyla, çocuğunu da kaygılandırır. Ne demiştik daha anne karnın bile olsa çocuk kaygıyı sünger gibi emer.
Kaygılı annelerin zihinleri felaket görüntüleri ile meşguldür. Hayatta sahip olduğu diğer rolleri bir kenara bırakıp, sadece anne rolüne odaklanmaktan kaynaklandığını düşünüyorum. Kendi hikayemde de başrolü de yan rolleri de figüranlığı da kızıma verdiğim için kendime rol biçememiştim sanırım. Bu yüzden de dikkatim hep Sudelina’nın üzerindeydi. Bir süre sonra mevcut kaygılarımın geleceğe yönelik tehdit oluşturduğunu fark ettim.
“Yemeğini yedi mi?”. “Başına bir şey mi geldi?”, “okulda her şey yolunda mı?” endişelerimiz bir süre sonra işin içinen çıkılmaz bir hal almaya başlayabilir.
Çocuğun birey olarak sorumluluk alabileceği konularda sağlıklı anneler evladına gerekeni öğretir ve sabırla gözlemleyerek gerek olması halinde müdahale eder, her şeyden önce çocuğun birey olduğunu kabul etmemiz gerekiyor.
Uzun bir dönem bir okul öncesi eğitim kurumu yöneticiliği yaptığım için sağlıklı ve kaygılı annelerle sıkça çalışma fırsatım oldu ve hepsinde gözlemledim ki anne kaygılı ise çocuğunda illa ki bir sorun olarak yansıyor ve anne ne zaman sakinleşirse çocuk düzeliyordu.”
Sevgili anneler ısrarla tekrarlamak isterim ki sizin geçmiş ve gelecek kaygısından arınmış sakin ve huzurlu ruh haliniz ile çocuğunuza yönelteceğiniz ilginiz hem çok daha yararlı hem de sağlıklı olacaktır. Gerek mutlu aile/eş ilişkiniz gerekse sağlıklı ebeveyn olabilmeniz için önce siz kendinizle barışmalısınız.
Sevgilerimle
Pınar Yeşiltay Sevim
