Kaygılı, evhamlı ve aşırı koruyucu kollayıcı modern tabirle helikopter anne babaların ne kadar arttığının farkında mısınız? Nereden mi biliyorum, hem kendimden hem de çevremden.
“Annem Demişti Dersin” kitabımda da bahsettiğim gibi doğum sürecim ve bebeğimin ilk yıllarında ciddi anlamda kaygı düzeyi yüksek bir anne olarak konuda neredeyse ihtisas yaptım.
Acaba bir şey olur mu?, Ya başına bir şey gelirse … diye başlayan düşüncelerin baş edilemez noktaya gelmesi hem aile birliği hem de anne çocuk bağımlılığı noktasında zedeleyici olabilmektedir.
Kaygılı annelerin yaptığı öncelikli hataların başında çocuğu ile uzun yıllar birlikte yatma alışkanlığı geldiğini düşünüyorum. Ya yataktan düşerse, ya susarsa, ya uyanır ve ağlarsa gibi sayısız bahanesi vardır bu annelerin çocukları ile yatmak için. Asıl mesele çocuğun bunları yaşama ihtimali değil belki de annenin tatmin olmasıdır. Böylece bağımlı çocuk yetiştirmenin yolu açılmış olur. Özellikle annelerin çocukları ile yatmaları konusunu her işlediğimizde değerli çalışma arkadaşım Psikolojik Danışman Ferhat Yılmaz’ın şu sözü gelir aklıma “Çocuğunuz mu ayrılmak istemiyor yoksa siz mi? Sizi birlikte yatmaya iten sebepler neler? Çocuğunuzu sevgiliniz yapmayın.”
Çocuğunu kendi kaygı, korku ya da sorunları dolayısı ile sevgilisi haline getirmiş anneler topluluğudur Türkiye. Anaokulu yöneticiliğim süresince de anne babalardan en sık duyduğum tutum hatası olmuştur her defasında çocuğun odasını ayıramama. Orada sormak gerekir kendimize çocuğun odasını ayırmaktan alıkoyan, kaçındığımız ana sebebimiz ne? Eminim altından kaygının ve kıyamamanın yanı sıra farklı kişisel örüntüler çıkacaktır.
Ayrıca kaygılı ebeveynlerin çocuklarda kreşe ve okula başlamakta sıklıkla zorluk da yaşanabilmekte, ciddi ayrılma kaygısı ve anksiyetesi yaşayabildikleri görülmektedir. Çünkü ailenin kaygısı çocuğa birebir aynalanmıştır ve çocuk sosyalleşme ve ailesinden uzakta olmakla nasıl baş edeceğini bilememekte, korku öfke ve kaygı duymaktadır. Zaman zaman somatik belirtiler, bazen ağlama ve öfke nöbetleri ile okula gitmeyi reddedecektir çocuk. Özellikle oryantasyon döneminde çocuğun güvenli bağlanma süreci ve aile kaygı düzeyi hakkında çok gizli bilgileri sezeriz biz alanda çalışanlar. Aile her ne kadar inkar etse de kaygılı anne ve babayı tanımak hiç de zor değildir bizler için. Sürece müdahaleci, sonraki aşama hakkında endişeli ve sürekli konuşan ebeveyn özellikleri gösterirler. Devamlı çocuklarını anlatmak ve bizlere de o çocuğa ne kadar dikkat edilmesi gerektiğini hatırlatmak zorunda hissederler kendilerini.
Annem Demişti Dersin
Kaygılı anne babaların yaptıkları bir başka davranış hatası da, çocukların korkularını farkında olmadan tetiklemektir. Örneğin; “Uyumazsan öcüler gelir seni alır, yemeğini yemezsen zayıflar ölürsün.” gibi söylemler kesinlikle kullanılmamalıdır. Çocuk yemediğinde öleceğini, uyumadığında kaçırılacağını düşünerek nasıl sakin ve huzurlu kalabilir. Elbetteki bu söylemler çocukta daha fazla kaygı ve korkuya neden olacak ve yine yememe, uyumama, öfkelenme gibi belirtilerle ve hatta enüresis dediğimiz alt ıslama endopresis dediğimiz kaka kaçırma tırnak yeme şeklinde kendini gösterecektir.
Sıklıkla boşanmış veya yoğun çalışan anneler çocuğuna yeteri kadar vakit ayıramadıkları ve birlikte kaliteli vakit geçiremediklerini düşüncesi ile kaygılanmakta suçluluk duygusuyla çocuklarını yanlarında yatırmakta ve bu şekilde farkında olmadan çocuğun bireyselleşmesini engellemektedir. Ayrıca bu vicdan muhasebesinde yenik düşen kaygılı anneler çocuklarına aldıkları pahalı oyuncak ve materyallerle anlık olarak rahatlasalar da “o kadar oyuncağı var oynamıyor acaba nerede hata yapıyorum” diye kendi kendilerine daha da dertlenmektedir.
Oysa çocuğunun tek ihtiyacı sakin, huzurlu anne ile geçeceği zaman ve oynayacağı oyundur. Oyunun çocuğun dünyasında yadsınamaz bir rolü vardır, çocuk hayatı oyun aracılığı ile deneyimler ve en çok da ebeveynleri ile oynamayı tercih eder.
Pınar Yeşiltay Sevim
