DOÇ.DR.CENGİS T. ASİLTÜRK

Tarih: 26.09.2022 07:20

CHAPLIN’İN BÜYÜK AŞK SOYGUNU

Facebook Twitter Linked-in

Sinemanın sonsuza kadar unutulmaz kıldığı kişilerin başında kuşkusuz Charlie Chaplin gelir. Chaplin 16 Nisan 1889’da Londra’da doğdu. 25 Aralık 1977’de İsviçre’de öldü. İlk aşkı, Karno Topluluğu’nun komedyeniyken yaşadı. Kız, Bert Coutt’s Yankee- Doodle Girls revu grubundaki Hetty Kelly’di. “Onu görünce titredim. Aynasını elime tutuşturup saçını düzeltmeye başladı. Muzip kahverengi gözler, dolgun dudaklar, inci dişler, teninde sabun kokusu, on beşinde...”

Annesi Hannah ve babası Charles müzikhol oyuncusuydu. Küçük yaşında şarkı söyleyip dans etmeyi annesinden öğrenen Chaplin sekiz yaşındayken klog dansı Eight Lancashire Lads (Sekiz Lancashirelı Delikanlı) gösterisiyle sahne aldı. Babası ölüp de annesi sık sık akıl hastanesine yatınca yetimhane ve yatılı okulda sıkıntılı bir çocukluk geçirdi.

Chaplin 1901’de Paris’teydi. Kuğu gibi boynu ve şeffaf cildi olan göz kamaştırıcı kız kalbinin çarpmasına neden oldu. Siyah kadife elbise giymiş kadın beyaz eldivenini düşürdü. Chaplin koşup aldı. Kadın ‘merci’ dedi. Chaplin bir tek sözcük bile Fransızca bilmiyordu! Arkadaşı, duruma göre kullanabileceği Fransızca tümceler yazdı.

1913’te New York’taydı ve Making A Living filminde oynadı. Şarlo karakteriyle dünya çapında ün kazandı. 1920’lerin başında ücreti ödenemez hale gelince, şirketten ayrılıp kendi filmlerinin yapımcılığını üstlendi. İlk filmleri klasikler arasında anılınca, ünü pekişti. Önemli filmleri arasında The Kid, The Gold Rush, City Lights, The Great Dictator, Modern Times sayılabilir.

Bir filminde polislerin dövdüğü grevci görüntüsüne bindirdiği arayazıyla adeta Jean Jacques Rousseau’nun Toplum Sözleşmesi’ne göndermede bulundu: Devlet tüm kimsesiz çocuklara bakmakla yükümlüdür. A Woman of Paris filmi reji bakımından özgündür. A Dog’s Life’da adlı filminde ise, iş bulma kurumu önünde bekleşen işsizler Şarlo’yu tartaklar ve sonra “dalaşan köpekler” gösterilir.

Hitler’den ödünçlediği bıyıkları, şu buruşuk melon şapkası, içleri dışarı bakan ayakları, belinden tutturulmuş pantolonu, papyonu, şu çıtkırıldım adımları, dar frak ceketi, bastonu, kibar tavrıyla, Chaplin Avrupalı aristokrattır. Bu nedenle Amerika’da, içinde itilip kakılmaktadır.

Şarlo Serseri (Chaplin The Tramp-1915) adlı filmde yarattığı tipi sempatik hale getirdi. Hem oyuncusu, hem yönetmeni ve hem yazarı olduğu Şarlo “zenginlerin bakış açısından çizilen yoksul tip” diye tanımlandı. Easy Street (Şarlo Polis-1917), Shoulder Arms (Şarlo Asker-1918), Yumurcak, Altına Hücum, Şehir Işıkları, Asri Zamanlar ve ilk sesli filmi Şarlo Diktatör filmlerinde gelişti.

Dört evliliğinin üçünü başrol oyuncularıyla yaptı. İlk eşi 26 yaşındaki Mildred Harris’ti. 1918’de kendisine göre hayli genç olan Lita Grey’le yaşamaya başladı. Kızın hamile kalmasıyla başı derde girdi ve evlendi. 1936’da Paulette Goddard’la, 1943’te Oona O’Neill’le evlendi. Elli üç yaşında son defa evlendiği karısı on yedisindeydi.

1942’de savaşta Almanlara karşı ikinci bir cephe açılması isteğinde bulununca, gazete manşetlerine çıktı. Siyasal tavrına yöneltilen saldırılarda, ABD vatandaşlığına geçmemesinin de payı vardır. Mavi Sakal öyküsünün uyarlaması Monsieur Verdoux (1947) politikacıları ve orduyu kızdırdı. Hükümetin vergi borcu sebebiyle sıkıştırması, politikacı ve köşe yazarlarının komünistlerle ilişkisi olduğunu ileri sürmesiyle 1952’de ülkeyi terk etti. Dönüş hakkının ABD Adalet Bakanlığınca soruşturulacağını öğrendi ve Cenevre’de ABD vatandaşlığını reddetti. Karalama kampanyasıyla ABD’ye girmesi yasaklandı.

Marlon Brando ile Sophia Loren’in başrolde oynadığı A Countess from Hong Kong (1966) filmini çekti. 1972’de kendisine özel Oscar ödülü verildi. 1975 yılında, 86 yaşında İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görüldü.

Doç. Dr. Cengis T. Asiltürk


Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —