80’lerde, İzmir’in üçüncü büyük şehirliliğine göz diken-dördüncü büyük şehir Adana, sahipsizliğinden dolayı on birinci sıraya gerileyerek sondan '01' oldu.
“Tarihte adı değişmeyen tek şehir Adana”
Hitit etkisinde kalan Fenikeliler, tarım ve bitki tanrılarının ismi olan ADONİS´i bereketli topraklarından dolayı Adana´ya isim olarak verdiler. Bu isim tarihler boyunca hiç değişmedi. IV. (385) yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırılan Taşköprü, Dünyanın halen kullanılan en eski köprüsüdür. Dünyada, içinden iki nehir akan, bir tarafıyla Toroslara-bir tarafıyla da Akdenize yaslanan başka bir şehir yok. Güneşi yılda 300 gün eksilmeyen bir coğrafyadır Adana. Hep derler ya; burası avrupalıların elinde olsa... halbuki işin evvelliyatında ki gerçek, batı doğudan aldığı herşeye bilimselliği de ekleyerek, Magna Karta'yla, Rönensans'la aydınlığa doğru, önce insan ve hatta tüm canlılar için bilimsel akılcı bir düzen kurdu. Bizleri de, onları da aynı tanrı yarattı ki.
Böyle bir güzelliğe ancak bu kadarı yapılabilirdi...sağolsun 40 yıl öncesinde Adana'yı temsil ettiğini sananlarla başlayan hezeyanlar, meyvelerini şu sıralar, çarpık kentleşmiş bir kentte ki mutsuz ve ekonomik açıdan da yoksul çoğunlukla yaşanan agresiflikleriyle, gün gibi yüzümüze vurarak vermekte. Şehrin sosyokültürel-ekonomik temeline dinamiti, dışarıdan kontrolsüz göçle koyan şehir, bu yaşanan göçü, Adanalılık ruhuyla yapıştırıcı birleştirici bir gücü yaratıp, şehri sahiplenme güdüsünü yakalanamamasıyla da birlikte; şehri E-5 karayolunun güneyi ve kuzeyi olmak üzere ikiye bölen sosyal yapıyla da (o iki de kendi içnde parçalara ayrılarak); güneyde varoşlar da kaynayan insanları, kuzeydeyse ekonomik yapısından kaynaklı refah düzeyini madden yükseltmiş, (bana dokunmayan bin yaşasın felsefesinde) pragmatik bir topluluğu oluşturdu. Netice olarak ta; güneydekiler (hayatta kalma mücadelesinde)yoksullukla kavrulurken,/ kuzeydekilerse at gözlüğü takıpta baktıkları (bana dokunmayan bin yaşasın metoduyla) umarsızlıklarıyla, birlikte, çıktıkları yolların nihayetinde, şehri sevip-kabüllenmeyen farklı bir sınıfı meydana getirerek Adana'ya sağlam bir prangayı da vurmuş oldular.
Halbuki, hepimiz, önce kaptanının terk ettiği, batmakta olan bu gemideyiz ...
Adanalılık Kökeninin Değil / Kalbinin Burada Olmasıyla Alakalıdır
Adana'nın sorunlarının çözümünü Adanalılar, yani burada hayatını idame ve ikame eden bilir. Temsile seçilmişler, (şekil a'da görüldüğü gibi) Ankara'da ses getiremedikleri müddetçe de, şehir her şeyde yoksulluğa ve yoksunluğa devam edeceğini görebilmek için de bir alim olmaya da hiç gerek yok. Olay, insanımızın hür iradesiyle gidip te seçme hakkını kullandığı sandıkta bitiyor. Doğru seçilen kişi doğru işleri yapar, yanlış seçilense, hak etmediği o koltukta ki rehavetle, seçmenine, isteyerek ya da istemeyerek (kapasitesiyle alakalı) zarar verir.
Devasa işletmeleriyle bilinen şehir, Sabancı ailesinin buradan el birliğiyle kaçırılmasına müteakiben, yaklaşık 600 büyük işletmenin de kapısına kilit vurmasıyla da, tamamen bitti. Ekonomi de ki bitiklik, sosyo-kültürel yapıyı da sarstı. Yakın bir tarihte, yaşanacak olan su kıtlığı haritasında Adana'da yerini almaktadır, bu dar-köhne mentaliteye sahip olanların öne çıktığı şehri, gelecek nesillerimize nasıl ve hangi yüzle bırakabileceğiz.
“Şimdi Adana’da en çok dolup taşan yerler, parklar ve kahvehaneler”
Eskiden, kara yoluyla dışarıdan gelip te, Tarsus'u geçip Adana'ya girerken gördüğümüz manzara; fabrika bacalarından tüten dumanlardı. Şimdikine bir örnek verecek olursak; devamlı üzerinde titizlikle durup mücadelesini de verdiğimiz, şehrin göbeğinde ki inönü parkında toplanan, görüntü kirliliğine de sebep olan ve (maddi ve manevi yoksulluktan dolayı) normal standartlarda olamayan insanlarla dolup taşarak, silüeti bozuyor. Gece belli bir saatten sonra da güneyde ki bazı caddelerde tek başına yürüyebilmek maalesef cesaret isteyen bir iş. Eskiden dumanları tüten fabrikalarının yerini / Şimdilerde kahvehanelerde-parklarda ki mutsuz çoğunluklarının ağızlarından tüten sigara dumaları aldı.
“Eskinin 4.büyük şehri Adana şimdi en sondan 01”
O Adana, artık eskilerde kalarak, bilerek eskitildi. TRT'nin buradan gidişle başlayan süreçte, sonrasında da TCDD'nin bakımhanesi-Şakirpaşa Hava Limanı-6.Kolordu ve bir sürü kritik kurumların Adana'dan taşınmasıyla da devam ederek, sanki siyasal tercihinden dolayı dışlanmış bir Adana'ya cezaydı. Bu gidişe en büyük sebepte, konuşması-savunması gerkenlerin, kuzuların sessizliğine bürünmüş olmasıdır. Bir sohbetimiz esnasında, DEVA Partisi Adana İl Başkanı Sadullah Bey'inde dediği gibi; 'Ankara'da ki temsilcisi en çok ses getiren, en çok ısrar eden, en çok çalışan temsilci, şehre hizmeti-refahı kapıp-götürüyor'.
“Ben önce mahalle, sonra şehir, daha sonra da ülke milliyetçisiyim”
Doğduğun yer mi!, yoksa doyduğun yer mi!: -tabi ki de doyduğum yer realitem, doğduğum yer,ütopyam olarak hafsalamda her zaman saklı kalacaktır.
Seçilen-atanan yöneticilerin ve aklı başında ki aydınların, bu sistematik bitirilmeye sessiz kalmaları daha nereye kadar gidecek, hiç bilinmez ama, bilinen tek gerçekte te şudur ki; Adana'nın düşürüldüğü açmazlara karşı tercihini sandıkta belirleyecek olan insanımızın hür iradesinin de saklı olması. Doğru tercih-doğru yönetimi doğurur.
Dünya da ki üç ovadan birincisi olan Çukurova ve insanı sırf siyasal tercihinden dolayı artık cezalandırılmamalıdır. Adana için artık, muhalefet partisi de iktidar partisi de Adana için çalışarak bir şeyler yapmalı. İşin sırrı da aslında demokratik bir şekilde kamuoyu yaratmakta saklı. İlerici aydınlar ve şehri temsil eden yöneticiler şayet biraz daha susarak üç maymunu oynamaya devam ederlerse de bu gidişle; 'Bir Sabah Gözlerimizi Açtığımızda, O Tarihte Adı Hiç Değişmemiş Kadim Şehir Adana’da Buradan Taşınmış Olacak'
İsmet Tanlı
