SERDAR ERKAN


AVM’LERİN AÇILMASI ZARURİ Mİ..?

AVM’ler bugünkü yapısıyla kapalı ve çok büyük hacimli mekanlarda, değişik türde her türlü malzemenin satışı yapılan mağazalar, yeme içime ve eğlence gibi özellikle ailelerin hem alış veriş hem de zaman geçirmek için gittiği


          İdeolojik ve askeri savaşlarının kök nedenleri, ülke kaynaklarını ve pazarlarını ele geçirmektir. Mallar satılmalıdır ki karlar elde edilebilsin. Alış Veriş Merkezleri(AVM) Bu nedenle kapitalist sistemin sürdürülebilmesi için faaliyetleri elzemdir. Günümüzde satış kanallarının uç noktalarındaki kapitalizmin tüketim tapınakları ve kaleleridir. 1990 larda hayatımıza girmeye başlayan AVM ‘ler ülkemizde Derviş Yasalarının hayata geçmesiyle iç pazarlar açılarak, ülkemizin tam olarak kapitalist sisteme eklemlendi. Böylelikle yabancı ve yerli ortaklı bir çok AVM ülkemizin bir çok yerinde mantar gibi çoğalmasının önü açıldı. Halen, ülkemizde 436 adet AVM var. Bunların bugünkü yatırım maliyeti yaklaşık 58 Milyar Dolar, 18 Milyar doları yani üçte biri yabancılara ait. (*)

AVM’ler bugünkü yapısıyla kapalı ve çok büyük hacimli mekanlarda, değişik türde her türlü malzemenin satışı yapılan mağazalar, yeme içime ve eğlence gibi özellikle ailelerin hem alış veriş hem de zaman geçirmek için gittiği kalabalık mekanlardır. Çok büyük hacme sahip olan bu kapalı mekanların, çok iyi havalandırma, ısıtma ve soğutma sistemlerine ve havalandırma filitrelerine sahip olması, düzenli bakım ve temizliklerinin yapılarak işletilmesi gerekiyor. Bu yönüyle ,kısaca İngilizce HVACS(Isıtma, Havalandırma,Hava Şartlandırma Sistemleri) olarak adlandırılan,bu sistemlerin tasarlanması ve montajı bütünsel olarak TMMOB ye bağlı Makine Mühendislerinin Odasının(MMO) üyelerinin meslek alanına girer.

                      AVM LERİN AÇILMASININ RESMİ SORUMLULUĞUNU KİM ALIYOR?

Türkiye’de COVID -19 salgınında ilk vakanın görüldüğü 10 Mart 2020 gününden buyana , 12 Mayıs 2020 tarihi itibariyle toplam vaka sayısı 141,475 kişi, toplam ölen sayısı 3947 kişi olmuş. Salgın eğrisinin inişe geçtiği söyleniyor.Bilim kurulunun önerileri ilgili makamlara iletilmektedir. Cumhurbaşkanının 4 Mayıs 2020tarihli açıklamasında , alınan önlemlerin tedricen esnetilmesi ve bazı yeni önlemler alınacağı açıklamıştır. Bu açıklamaların hemen ertesinde Alış Veriş Merkezlerinin(AVM) 11 Mayıs itibariyle açılacağı duyurulmuştur. Sağlık Bakanlığı bu açılışlar için, “zaten kapatılmasına biz karar vermemiştik,kendileri kapatmışlardı, açılmasına bizim müdahilimiz olmaz ” mealinde, açılışlarını tam da sahiplenmeyen bir açıklaması oldu. Bugüne kadar başta Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olmak üzere hiçbir makamdan AVM ler le ilgili sorumluluk alan bir açıklamaya ben rastlamadım. Halkın sağlığını ilgilendiren bu konu AVM sahiplerinin inisiyatifine mi bırakılıyor? Mevcut yasaklarla vatandaşlarımız ihtiyaçlarını daha küçük mekanlarda, daha kontrollü olarak lokal market ve bakkalardan karşılıyordu. Böylelikle virüs’ün yayılması sınırlı kalabiliyordu. Ama şimdi kentin her yerinden gelen insanların aynı anda çok büyük kapalı bir alanda bir arada olması ne derece sağlıklı olacaktır? Kapalı mekanların sağlıklı havalandırma koşulları ne derece sağlanabilecektir? Havalandırma sistemlerinin ve filitrelerinin temizliği ve hijyeni nasıl sağlanabilecek, kim hangi periyotlarda denetleyecektir? Tüm bu soruların yanıtları verilip, yeterli hazırlık sürelerinden sonra açılması daha iyi olmaz mıydı?Bu şartlarda alalel acele açılması zaruri miydi?   

                             TMMOB MMO UYARIYOR

Yeniden yapılmak istenen düzenlemelerle , susturulmak istenen akademik meslek odalarından biride, TMMOB dur. 1960 Anayasasına konularak, 1980 anayasasında da kısıtlama ile yeralan …….maddesine göre TMMOB ve bağlı odalar kamu niteliğinde meslek odalarıdır.Meslek alalarına giren konularda kamuoyunu bilgilendirir ve uyarırlar.Bu nedenle iktidarlar tarafından sevilmezler.Ancak AVM lerin açılması konusunda Meslek Odası olma sorumluluğunu yerine getirmek amacıyla MMO Genel Başkanı Yunus Yener, aşağıdaki açıklamayı tam zamanında yaptı.İlgililerin gerekli önlemleri alması için köşemde aynen paylaşyorum.

“AVM’ler, İşyerleri ve Toplu Bulunulan Mekânların Tesisatlarında Mutlaka Alınması Gereken Corona Virüs Önlemleri Bildiğimiz üzere 04.05.2020 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından Corona virüs önlemlerinin tedrici olarak esnetilmesi ve alınacak önlemlere dair yeni bir açıklama yapılmıştır.

Buna göre 11 Mayıs tarihinde bazı bölümleri hariç AVM’ler açılacaktır.

Bu nedene daha önce 12 Mart 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşmış olduğumuz, Corona Virüs Vakasından Hareketle Hastaneler ve Toplu Bulunulan Mekanlarda Yapılması Gereken Bazı Acil Düzenlemelere Dair Önerilerimiz başlıklı açıklamada değinmiş olduğumuz önlemlerle ilgili bazı hususları genişleterek ilgililerin ve kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.

1.Covid-19 virüsü parçacık büyüklükleri ≥ 80-160 nanometre çapında (1 mm 1000 mikron 1 mikron=1000 nanometre) olup virüsün geçiş yolları, bulaşması ve yayılması aşağıda belirtilmiştir. Havadaki damlacıklar ile direk temas (konuşma, hapşırma veya öksürme ile oluşan büyük damlacıkların doğrudan solunması), Direk temas (konuşma, öksürük ve hapşırma ile oluşan büyük damlacıkların düşerek yüzeylere yapışması, bu yüzeylere elle temas ve ellerin yüze (ağız, burun, göz) sürülmesi veya hasta kişilerle el teması), Damlacıkların dolaylı olarak solunması (havada asılı kalan damlacıkların solunması, konuşma, öksürük ve hapşırma ile oluşan damlacık ve kalıntılarının hava hareketleri ve akımlarıyla uzaklara taşınması ve bu havanın solunması), Enfekte kişiden kaynaklanan faktörler (idrarı, dışkısı, vücut dokuları ve sıvıları), Diğer (Tuvaletlerden, yer süzgeçlerinden ve pis su tesisatından kaynaklanan parçacıkların havayla taşınarak solunumu veya temasla yüze taşınması) yoluyla olmaktadır.

2. Pandemi sırasında iç havanın herhangi bir şekilde kullanılmaması gerekir. Bu yüzen gerekli tadilatlar yapılıp sistemlerin % 100 taze hava ile çalıştırılır hale getirilmesi gerekmektedir. Klima santralleri % 100 hava ile çalıştırılsa bile by-pass-resirkülasyon kanalları sadece damperlerle kapatılmamalı, tam sızdırmaz hale getirilmelidir. Mayıs ayında olunması nedeniyle klima cihazlarının Free Cooling (serbest soğutma) şeklinde çalıştırılması ancak hava şartlarının uygun olması halinde mümkündür. Klima santralleri AVM’ler açılmadan en az iki saat önce veya mahalin ihtiyacı olan hava debisini iki defa sirküle ettirecek şekilde çalıştırılması gerekmektedir. Ayrıca sistem 24 saat boyunca dış taze hava ile düşük debi ve hızda çalıştırılmalıdr.

3. Hepa/Ulpa Filitreleri ve tavanı yüksek olmayan mağaza, vb. gibi mekânlarda iç havayla çalışan bütün klima cihazları (Rooftop-Fancoil-VRF, Heat Pump, vb.) çalıştırılmamalıdır.

4. AVM’ler açılmadan ve fanlarını çalıştırmadan önce Fan-coiller iki saat boyunca 60°C’de ısıtılmalıdır.

5. Klima santrallerindeki nemlendirme sistemleri Buharlı Nemlendirici sistemleri ile değiştirilmelidir.

6. AVM girişlerinde hava perdeleri çalışıyorsa kapatılmalıdır.

7. Tuvaletlerin egzoz fanlarının 24 saat çalıştırılması ve kapılarının açık bırakılmamasına dikkat edilmeli, varsa yer süzgeçlerinin susuz kalmaması sağlanmalı, lavabo, klozet armatürleri sensörlü değilse değiştirilmeli, havalı el kurulama cihazları sökülerek kullan-at kağıt peçete kullanımına geçilmeli ve deterjan ihtiyacı sürekli olarak karşılanmalıdır.

8. Klimaların taze hava ve egzoz sistemleri ile WC aspiratörlerinin atış ve emiş mesafeleri bakım personeli tarafından kontrol edilmeli, yakın olanlar düzeltilmelidir.

9. Nisan ve Mayıs aylarının yaz sezonu için klima sistemlerinin bakım dönemi olması nedeniyle filtrelerin değiştirilmesi ve cihaz bakımlarının yapılması gerekir. VRV, VRF vb. gibi sistemlerle ilgili bu işlemler yapılırken standartlara uygun kişisel koruyucu donanım (elbise, maske, eldiven, gözlük, vb.) kullanılmalıdır. Mevcut filtrelerin Corona virüsü engellemesinin mümkün olmadığı ve virüsü tutabilecek Hepa veya Ulpa Filtrelerin sistem sonuna takılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmayacağı göz önüne alınarak EN779/2002 ve 2012 Standartları yerine geçen ISO16890/2016 Filtre Standardına uygun filtre sistemiyle değiştirilmesi, virüsü % 100 önlemese de faydalı olacaktır.

10. HVAC bakım personeli, filtreleri standart güvenlik prosedürlerine uygun olarak özellikle egzoz hava filtrelerini değiştirdiğinde risk altında olabilir. Filtreler, sistem kapalıyken standartlara uygun kişisel koruyucu donanım kullanarak değiştirilmeli ve sökülen filtreler için biyolojik atık kuralı uygulanmalıdır.

11. Bu tadilat ve bakımların yapılıp yapılmadığının acilen denetlenmesi ve eğer yapılmadıysa AVM’ler açılmadan önce ivedilikle yapılmasının sağlanması gerekmektedir.

12. AVM yöneticilerinin AVM’ler açılmadan almaları gereken diğer tedbirler arasında Havalandırma ve klima sistemlerini projelerine, standartlara ve özellikle Corona Virüsüne uygun tedbir alınmış halde çalıştırılmasını sağlatmak, Bakımlarını yaptırmak, Sistemle ilgili test ve periyodik kontrolleri yaptırmak da olmalıdır.

13. İşletme/bakım mühendisi ve bakım firmalarının AVM açılmadan alması gereken tedbirler de şunlardır: Havalandırma ve klima sistemlerini projelerine, standartlara ve özellikle Corona Virüsüne uygun tedbir alınmış halde çalıştırılmasını sağlamak, Bakımlarını yapmak/yaptırmak, Sorun çıktığında arızaları gidermek, Sistemle ilgili test ve periyodik kontrolleri yapmak/yaptırmak.

14. Mutlaka yapılması gereken bu işlemlerin, klima sistemlerini tasarlayan, uygulayan ve işletenlerin mesleki ve vicdani sorumluluklarına bırakılması asla yeterli değildir. Bakım ve kontrollerin teknik standartlara uygun olarak yapılmaması virüsün yayılmasına neden olacaktır.

Yukarıda AVM’ler nezdinde belirttiğimiz önlemlerin büyük işyerleri ve bütün toplu bulunulan mekânlar için geçerli olması gerektiğini özellikle vurgulamak isteriz. İnsan yaşamı piyasanın insafına bırakılmamalı ve gündelik siyasete alet edilmemelidir. Mutlaka alınması gereken bu önlemleri ilgililerin ve kamuoyunun dikkatine sunuyor, tüm halkımıza sağlıklı günler diliyoruz.”

                  TÜM BELEDİYELERİMİZE BİR ÖNERİ

Yukarıda belirtilen koşulların sağlanabilmesi için, belediye sınırları içindeki meskun mahal içinde tüm çarşı ve pazarlarda satılan malların halk sağlığına uygun olabilmesi için Hıfzısıhha Yasasının ilgili maddeleri belediyelerimize denetim yetkisi vermektedir. Belediyelerimiz, TMMOB ve TTB ve ilgili meslek odalarından oluşturacağı bir kurul ile “COVID-19 AVM İşletme Standartlarını ve Akreditasyon Şartlarını” oluşturmalı. İlgili meslek odalarının eğitilmiş üyelerinden oluşan denetim ekipleri kurularak AVM ler açılmadan önce ve sonrasında, havalandırma ve filitre sistemlerinde periyodik ve ani teknik denetim yapmalıdırlar. Bu denetime uyan AVM lerin çalışmasına izin verilmelidir.Böylelikle AVM lerin yaratacağı ikinci bir salgın tehlikesi asgariye indirgenmiş olacaktır.

     Serdar ERKAN

13 Mayıs 2020, Arslanköy

(*) Cumhuriyet Gazetesi , 10 mayıs2020, Gündem, M. Balbay, Shf.5

Güzel Cumhuriyet Aile Sağlığı Merkezi Törenle Açıldı

OSMANLI MİRASI 'DİŞ KİRASI' İLE FİLİSTİN'E UMUT

KIZILAY İLE RAMAZAN BEREKETİ HERYERDE

Neler oluyor!

Akça ve Yılmaz TÜED yönetimine talip!

IPARD III PROJESİNDEN TARIMA 248 MİLYON EURO HİBE

5 OCAK DEMİRSPOR KADIN FUTBOL KULÜBÜ’NDEN BAŞKAN AKAY’A ZİYARET

Galip Reha Ertekin: "Çivi çakma üzerine, Çivi çeşitleri, 6'lık, 8'lik, 10'luk ve 20'liktir. Yapacağınız işe göre tercih edilirler!!!"

SOKAKLARI DETERJANLA YIKANAN TEK İLÇE YÜREĞİR

Sinema Sanatçısı Kadir İnanır hastaneye kaldırıldı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13

YAZARLAR