Herşey, 1918 yılında Mondros Mütarekesi sonrasında, Mustafa KEMAL’in Mersin’e 5 Kasım 1918 gündüz trenle Mersin’e gelişi ve akşam Karamancılar Konağı’nda yerel askeri ve Teşkilat-ı Mahsusa (Osmanlı Gizli Polisi) yetkilileri ile gizli bir toplantı yapmasıyla başlıyor. Mustafa KEMAL, gece gaz lambası ışığında kaldığı Karamancılar konağının bir odasında yapılan toplantıda, Çukurovanın işgalinin, Mersin iskelesinden başlayacağını söyleyerek, gelecekte planladığı ve misak-milli sınırları içinde işgale karşı başlatacağı “Milli Mücadele” için, depolardaki silah ve mühimmatları hızla dağ köylerine gönderilmesi talimatlarını verir. Bu toplantıya Arslanköy’den (Efrenk), eski askerlerden Hüsnü Başçavuş(Yıldırım) da katılıyor. Mustafa Kemal, ertesi gün Adanaya döner. Çok geçmeden 17 Aralık 1918’de önce İngilizler’in taktik olarak önce müslüman Hint askerlerini iskeleden çıkartarak Mersin’in işgali resmen başlar. Böylece Halktan gelebilecek tepkileri önleyip, idareyi ele geçirdikten bir süre sonra, işgal komutanlığını Fransızlara devretmesiyle işgal planı uygulamaya girer. Fransızlar Adana-Mersin demiryolu üzerinden Adana’ya kadar tüm bölgeyi adım adım işgale başlarlar.
19 Mayıs 1919‘da Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla başlayan Milli Mücadele’nin ateşi ve heyecanı yurdun heryerine ulaştığı gibi Arslanköy’e de ulaşır.?
Fransızlar dağ köylerine kaçırılan silahların peşindedir. Bu amaçla, önce işbirlikçi bir subayı, sonrada bir Fransız subayını silahların yerini öğrenmek ve işgal için Arslanköy’e gönderseler de, Arslanköy’lüler tarafından “ciyaklı obruka” atılarak etkisiz hale getirilirler.
Köyde saklanan silahların yerini bir türlü öğrenemeyen Fransızlar, yöreyi bilen Osmanlı Ermenilerinden oluşturdukları lejyoner askerlerle köyün erkeklerini Cuma namazı sonrası tutuklamak ve köyü işgal etmek üzere Sunturas (Santa Iras)üzerinden Yavca’ya doğru yönelirler.
Yavca civarında bir çoban onları görür, niyetlerini anlar.
Bir yandan onlara ayran ikram ederken, diğer yandan oğlunu gizlice atına bindirip Arslanköy’e gönderir. Köyün erkekleri eş ve çocuklarını Yaylacık dağının arkasına saklanmak üzere gönderirler. Kendileri de, hızla Yavca yakınlarında geceleyen Fransız üniformalı askerleri kuşatıp saldırırlar.
Kaçıp kurtulan birkaçı hariç, diğerlerini imha ederler.
Bu baskın tüm civar köylerde ve Mersin’de kısa zamanda duyulur. İşgalcilerin yenilebileceğini gösteren bu olay, Mersin’de bir çok yerde, yerel halkın özgüvenlerinin artmasına ve yerel direnişlerin tetiklenmesine neden olur. Ancak, bu olay sonrası, Arslanköylüler tedirgindir. Her an yeni bir saldırı beklediklerinden köy boşaltılmış, kadınlar ve çocuklar, dağlarada yaşamaya başlarlar.
Bu arada, Ankara hükümeti tüm yerel direnişlerin bir merkezi çatı altında? toplamak üzere, Kozanlı Yedek Teğmen Mustafa Nail’i, Arslanköy Müdafai Hukuk Cemiyeti’ni(İdari) ve Efrenk Müfrezesi (Askeri) örgütlenmelerini kurmak üzere görevlendirilir.
Mustafa Nail 1920 şubat ayı sonlarında, Mut üzerinden Arslanköy’e gitmek üzere yola çıkar. 1 mart günü bugünkü Yedigöz mevkine gelerek buradaki Çeteciler ile buluşur, köye Türk bayrağı çekilir. Hüsnü YILDIRIM başkanlığında ?Efrenk (sonradan Yavuz) müfrezesi?, Çolak Ali YILDIRAN Başkanlığında, Müdafai Hukuk Cemiyeti kurulur. Karakoldaki askerler ve köydeki tüm erkekler hep birlikte sadakat ve gizlilik yemini ederler. Bu süreçte tüm Çukurova’da çetin ve mevzi savaşlar yaşanır. Yavuz(Efrenk) müfrezesi diğer bölgelerdeki başks savaşlara da katılır. Kozanlı Mustafa Nail bu savaşların birinde şehit düşer.
Bu gelişmeler sonucu, Fransızlarla yapılan anlaşma gereği 3 Ocak 1922’de Mersin’in işgali resmen sona erer. Daha sonraki yıllarda, Mustafa Kemal ATATÜRK’ün önerisi ile Mersin Belediye Meclisi kararıyla Efrenk olan köyün adı ARSLANKÖY olarak değiştirilir.
Böyle onurlandıran bir isim değişikliği bildiğim kadarıyla Mersin’de sadece Arslanköy için yapılmıştır. Bu nedenle Arslanköylüler hakkettikleri bu onuru, her yıl 1 Mart’ta başlangıçta, “Çete Bayramı” olarak kutlarlar. Bu günün coşkusunu ve onurunu kadın, erkek, çoluk çocuk bugüne kadar yaşayıp, yaşatarak 100. yıla kadar taşıdılar.
Biz ,Arslanköy ve tüm Mersinlilere bu onuru ve gururu yaşatan tüm şehit ve gazilerimizi saygı ve minnetle anıyorum. Kurumların ve ülkelerin tarihinde 100. yıldönümlerinde, “nereden geldik nereye gidiyoruz?” diye üzerinde düşünülüp, değerlendirme yapılması açısından önemli zamanlardır.
100 yıl sonra bugün, ülkemizin etrafı gene ateş çemberi altında. İDLİB’de Suriye ordusunun ateşi ile askerlerimizin, onar, onar şehit cenazeleri geliyor. Emperyal devletlerin oyunlarıyla, sonunda ebedi ve müslüman komşumuz, Suriye ile sahada biz karşı karşıya kalarak savaşın eşiğine getirildik.
Bu yılki 100. yıldönümü töreninde şehitlerimiz nedeniyle 100. yıl kutlamalarında, sadece protokol konuşmaları ve çelenk sunumu ile yapıldı. Bir çok etkinlik iptal edildi.
Arslanköy direnişinin 100. yılında ve içinde bulunduğumuz koşullar altında, Mustafa Kemal ATATÜRK’ün; “Savaş zaruri ve hayati olmadıkça cinayettir” ifadesinin üzerinde düşünmenin ve “Suriye’de ne için ve kim için savaşacağız?“ sorusunu sormanın ve üzerinde iyi düşünmenin tam da zamanı...
Serdar Erkan
